INTERVIEW IN DE SECTOR: KOEN GEIRNAERT

Ik werk als regisseur armoedebestrijding binnen stad Gent. Dat betekent dat ik er mee voor zorg dat organisaties en stadsdiensten samenwerken, rekening houdend met mensen in armoede. Bij alles wat we realiseren bekijken we wat de impact is voor die doelgroep. 

Mijn doel is mensen samenbrengen en warm maken 
om de strijd tegen armoede sámen te voeren, met als handleiding het armoedebeleidsplan. Een goed voorbeeld hiervan is de samenwerking tussen De Zuidpoort en OCMW Gent, waar de focus ligt op toegankelijke en heldere communicatie, zodat we meer mensen kunnen bereiken en betrekken.

De interesse voor maatschappelijk en sociaal werk zat er al van jongs af aan in. Ik zat in de leiding van de jeugdbeweging en in de jeugdraad. Daarnaast deed ik ook vrijwilligerswerk bij sociale organisaties zoals Krekenland (voor mensen met een beperking), zo leerde ik de sector beter kennen. Het engagement is er dus altijd geweest.

Ik volgde een opleiding maatschappelijk werk, met opbouwwerk als afstudeerrichting.
Mijn eerste werkervaring was in de huisvestingssector, in een sociaal huurkantoor. Daarna werkte ik in de integratiesector, met een focus op Nederlands voor anderstaligen. Van daaruit kwam ik terecht in Eeklo als coördinator lokaal sociaal beleid. Na enkele jaren ervaring belandde ik in mijn huidige functie in Gent.

Je werkte vroeger in Eeklo en bent nu al enkele jaren actief in Gent. 
Hoe vind je het? Welke nieuwe mogelijkheden heeft het je geboden?

Zeer goed, er is een zeer groot landschap aan middenveldorganisaties en stadsdiensten, met uiteenlopende thema’s zoals wonen, werk, vrije tijd, ruimtelijke ordening, … Het is dus heel breed, afwisselend en interessant. Maar die hoeveelheid aan organisaties is soms ook een uitdaging, om mensen achter dezelfde kar te krijgen en de verschillende visies te verenigen. Dat is een groot verschil in vergelijking met een kleinere stad.

Een andere uitdaging is het evenwicht vinden tussen het stadsbreed verhaal en de wijkgerichte organisaties. Ook daar is het belangrijk om allemaal vanuit dezelfde visie te werken. Maar dat lokaal niveau biedt ook een meerwaarde: meer wijkorganisaties betekent ook meer (lokale) kennis. Buurtwerkers, wijkregisseurs en organisaties weten goed wat er leeft bij de mensen uit hun buurt en wat er mogelijk en nodig is om mensen vooruit te helpen.

Wat is de stand van zaken rond armoede in Gent?
Wat is de invloed van de crisissen van afgelopen jaren?

Als we ons baseren op het Gentse armoedebeleidsplan zien we dat alle doelstellingen en acties in opstart of uitvoering zijn, dus dat is positief. We zien dat de acties hun effect hebben. Zo is er bijvoorbeeld het jobteam, die bereiken veel mensen en hebben goede resultaten. De betrokken mensen geven positieve feedback. Maatschappelijk werkers trekken richting scholen, in het schooljaar 2021-2022 hebben ze zo 710 nieuwe personen bereikt die ze anders moeilijk kunnen contacteren. Die mensen worden zo bewust gemaakt van hun rechten en kunnen die opnemen (zoals bv. leefloon). 

Anderzijds zijn er ook pijnpunten. Opvang (van vluchtelingen en mensen in dak- en thuisloosheid) en wonen geven grote uitdagingen in Gent. Die moeten nog meer direct aangepakt kunnen worden. Er zijn plannen op lange termijn, maar we mogen niet vergeten om ondertussen ook kleine stapjes te blijven zetten. 

Dit gaat vooral over lokaal beleid. Het structureel bestrijden van armoede gebeurt op een hoger niveau, daar heeft de stad dus minder impact op. Sociale zekerheid, onderwijs, activering, wonen, … zijn zaken die slechts beperkt kunnen beïnvloed worden op stadsniveau. 

De crisissen hebben geleid tot meer middelen voor mensen in armoede, zoals voedselhulp en financiële ondersteuning in de energiecrisis. Het armoederisico in België is (tijdelijk) gedaald door die specifieke acties. Het besteedbaar inkomen werd wat hoger door Corona, hierdoor kwamen sommige mensen boven het armoederisico. Een negatief gevolg van de crisissen is dat het aantal mensen die nood hadden aan ondersteunende hulp flink gestegen is, en vaak op langere termijn. Er is ook meer druk op vrijwilligersorganisaties en maatschappelijk werkers.

In Gent moet algemeen veel bespaard worden, maar de politiek heeft besloten geen maatregelen te nemen die directe impact hebben op mensen in armoede. Armoedeorganisaties krijgen dezelfde subsidies, er is niet geraakt aan de budgetten voor welzijnsbureaus. Maar achter de schermen wordt wel bespaard. Zo zullen devormingen “inzichten in kansarmoede” worden stopgezet. Dat heeft geen directe impact op mensen in armoede, maar wel rond sensibilisering en op de blik op armoede.

Wat is het belang van armoedeverenigingen in Gent?

Armoedeverenigingen zijn belangrijke partners voor het lokaal bestuur. Ze zijn een echo van de stem van mensen in armoede voor het beleid en bieden informatie, zowel algemeen als rond specifieke thema’s. De verenigingen zorgen voor know-how omdat ze dichter bij de doelgroep staan en zijn een partner in onder andere participatie en het organiseren van activiteiten.

Daarnaast zijn ze een laagdrempelige actor voor mensen in armoedeHet is een plaats waar ze terecht kunnen, een plek in de samenleving waar ze gelijkgestemden vinden en hun mening kunnen geven. De organisaties hebben ook een activerende functie door vb. vrijwilligerswerk en mensen uit hun isolatie halen.

Onlangs sloot Jong Gent In Actie zich aan als vierde organisatie bij het Gents Collectief Tegen Armoede. Wat vind je daarvan?

Ons team is opgetogen voor de erkenning voor Jong Gent In Actie als vierde vereniging, het verdient zijn plaats en levert goed werk. Ze bereiken jongeren, een groep die soms moeilijk bereikbaar is en vaak een aparte aanpak vereist.

In elke vereniging is het belangrijk om als bezoeker je plaats te vinden. In veel armoedeverenigingen is het publiek volwassen, als puber vind je daar soms moeilijk aansluiting bij. Jong Gent In Actie biedt jongeren hun eigen plek, met aandacht voor de verschillen.

Wat is het belang van beleidsparticipatie?
Hoe kan daar nog verder op ingezet worden?

Beleidsparticipatie is een heel brede, overkoepelende term die beter afgebakend moet worden. Voor mij gaat dit over twee zaken.

Het is belangrijk voor werkingen dat vertrokken wordt vanuit de mens, hun noden en vragen zijn het vertrekpunt voor concrete acties. 

Daarnaast blijft het ook belangrijk bij de opmaak, het evalueren en uitvoeren van een plan om mensen mee te hebben in je verhaal. Eérst luisteren, dan doen.

We moeten van in het begin eerlijk zijn over wat er wel en niet mogelijk is, en geen valse verwachtingen scheppen. Geef hun het kader en vooraf bepaalde afspraken van in het begin mee. Ook de resultaten moeten gedeeld worden, wat er al dan niet gebeurd is met hun input. Het gaat om eerlijkheid en respect. Anders speel je met de mensen hun voeten.

Veel organisaties en stadsdiensten vertrekken al vanuit deze visie, maar dan botsen ze soms op snelheden of blijken dingen moeilijk uitvoerbaar. Dat blijft dus een werkpunt.

Ik wil daar ook nog een kleine kanttekening bij maken. We moeten niet voor álles naar mensen in armoede gaan om hun mening te vragen. Soms kunnen uit vorige oefeningen lijnen doorgetrokken worden. De doelgroep is geen panel met alle antwoorden. Het moet afgebakend worden naar de vragen waar zij een zinvolle positie in hebben.

Wat is voor jou dé verwezenlijking van de voorbije legislatuur en op langere termijn?
Waar zie jij kansen de komende jaren?

We hebben de grootste vooruitgang geboekt op vlak van pro-actief en outreachend werken. Zo is het jobteam mobiel geworden i.p.v. enkel te werken van op een vaste stek. Ze werken onder andere in De Serre en trekken erop uit met een bakfiets. 

De lokale dienstencentra doen jaarlijks meer dan 2000 preventieve huisbezoeken (2801 bezoeken in 2022) en koppelen daardoor mensen met organisaties en activiteiten. Het welzijnsonthaal is aanwezig bij voedselorganisaties voor een eerste kennismaking of vragen, … Door die aanwezigheid op externe plaatsen is de drempel veel lager en worden nieuwe mensen bereikt. 

Dé grote uitdaging is wonen. De huur is te hoog, veel te weinig woonkwaliteit, slechte energieprestaties (en dus hoge energiekosten), er zijn te weinig (sociale) woningen voor mensen met beperkt budget. Zoals eerder gezegd zijn er plannen op lange termijn, maar er zijn stappen nodig op korte termijn. De laatste 30 jaar is de situatie rond wonen verslechterd. De problematiek blijft hetzelfde, maar het aantal mensen die lijden onder de wooncrisis is gestegen. De wachtlijsten zijn enorm. Er zijn initiatieven in Gent die werken maar we moeten er blijven op hameren en sterk op inzetten.

Maar het is ook niet enkel een Gents probleem, en er moet op hoger politiek niveau meer actie ondernomen worden om vooruitgang te boeken.

Is er iets dat je zelf nog wil toevoegen?

Een oproep aan het bestuur en medewerkers van de armoedeverenigingen: blijf doen wat jullie aan het doen zijn, met dezelfde gedrevenheid en inzet! Voor zowel ons, stad Gent, als mensen in armoede biedt het zoveel mogelijkheden. Blijf ook zoeken naar middelen en manieren om nog meer mensen te bereiken en mee te krijgen in het grote verhaal en de strijd.